Osobowość z potencjałem – jak poznać siebie?
Studia to nie tylko czas nauki, ale także poznawania zasobów naszych osobowości, odkrywania – często z dala od domu rodzinnego – tego, jacy naprawdę jesteśmy. Istnieje szereg różnych wskaźników i testów, które pomogą nam odkryć tkwiący w nas potencjał.
Pierwszym może być poznanie własnego temperamentu, czyli schematu, w jaki reagujemy na zaistniałe sytuacje i okoliczności życiowe. Podziału ludzi ze względu na ich temperament dokonał już w V wieku p.n.e. Hipokrates, wyróżniając cztery typy: choleryków, sangwiników, melancholików i flegmatyków. Swój typ można określić po zapoznaniu się z opisami wszystkich temperamentów lub wykonując dostępne w Internecie testy psychologiczne.
Cholerycy często uzewnętrzniają swoje gwałtowne uczucia i łatwo wpadają w złość. Są dominujący i krytyczni, ale także pewni siebie i niezależni. Sangwinicy to osoby pogodne, które chętnie się bawią i nawiązują nowe znajomości. Brakuje im jednak wytrwałości, cierpliwości i systematyczności. Melancholicy to lojalni i wierni, choć zamknięci w sobie towarzysze. Mają tendencje do pesymizmu i nadmiernego analizowania sytuacji. Flegmatycy są spokojni, dokładni i wytrwali, a także powolni, bierni i mało empatyczni.
Choć najczęściej dominuje jeden typ temperamentu, są także osoby, u których występuje kombinacja cech dwóch różnych typów.
– U mnie przeważa flegmatyk – mówi Marta Matuszewska. – Do plusów zaliczam na pewno dokładność, cierpliwość, wytrwałość. Zazwyczaj też nie mam kłopotów ze skupianiem się, a co za tym idzie, z uczeniem się. Minusy to powolność, niezdecydowanie, lenistwo – chociaż uważam, że to nie tylko dotyczy flegmatyka. Chciałabym szybciej podejmować decyzje i ogólnie działać – mówi Marta.
Z kolei Inka Lamkowska przyznaje, że jest sangwinikiem z elementami cholerycznymi. – Jestem tykającą bombą. Dużo mówię, ale też potrafię słuchać. Jestem szczera, krytyczna – przede wszystkim wobec siebie – i niecierpliwa, ale podjęte wyzwania realizuję do końca i biorę się za nie od razu. Nigdy nie planuję, idę na żywioł. Inni mówią też, że jestem impulsywna i wymagająca – dodaje Inka. Mieszanym typem jest również Anna Leśniak. – Jestem flegmatykiem z domieszką sangwinika – mówi Ania. – Najbardziej lubię to, że jestem spokojna i całkiem spontaniczna. Nie martwię się zbyt dużo. Denerwuje mnie opieszałość i powolność, póki co nie umiem tego przeskoczyć – dodaje.
Zakodowany
Kolejnym sposobem na poznanie własnego potencjału jest Myers-Briggs Type Indicator, czyli w skrócie test MBT. Opiera się on na wyborze jednej preferencji ze wszystkich 4 par cech przeciwstawnych. Są to: ekstrawersja (E) – introwersja (I), poznanie (S) – intuicja (N), myślenie (T) – odczuwanie (F), osądzanie (J) – obserwacja (P). Skróty pochodzą od angielskich nazw tych cech. W ten sposób tworzy się 16 różnych typów osobowości.
O ile wiemy zazwyczaj, czy jesteśmy ekstrawertykami, czy introwertykami, to wybranie pozostałych cech nie jest już takie proste. Ważne, aby analizować swoje zachowanie w różnych sytuacjach, najlepiej tych najbardziej naturalnych, nieformalnych, a nawet zaistniałych w dzieciństwie.
Dlaczego? Ponieważ niektóre cechy mogą wynikać z dostosowania się do społeczeństwa i spełniania oczekiwań a nie z naszej osobowości. To normalne, że w sytuacjach oficjalnych zmieniamy nieco swoje zachowanie. Problem jednak pojawia się wtedy, gdy na przykład ekstrawertyczne dziecko jest karcone przez rodziców za swoje wybryki. Zmienia więc swoje zachowanie, aby ich zadowolić, przyzwyczaja się do sytuacji i dorasta w przekonaniu, że jest introwertykiem. Dlatego, aby uzyskać najlepszy obraz siebie, warto analizować również sytuacje spontaniczne, kiedy mamy niewiele czasu i reagujemy automatycznie.
Test MBTI zrobić samodzielnie na podstawie wskazówek, jakie znajdują się w internecie (np. www.potencjalosobowosci.com), jednak najlepiej wykonać go przy pomocy coacha czy psychologa, którzy dysponują odpowiednimi materiałami i wiedzą. Ze względu na dokładność tego testu, mówi się, że odnalezienie prawidłowego typu może trwać nawet kilka lat obserwacji siebie w różnych sytuacjach.
Dodaje skrzydeł
Innym szczegółowym testem próbującym scharakteryzować rodzaje osobowości oraz związki między nimi jest Enneagram. Dzieli on charaktery na 9 podstawowych typów. Każdy z typów posiada inne motywy działania, obawy oraz sposoby rozwiązywania problemów. Zakłada się, że człowiek przedstawia tylko jeden typ, który rozwija się w latach dziecięcych i pozostaje niezmienny przez całe życie. Ponieważ symbolem Enneagramu jest okrąg, każdy z typów może mieć tak zwane skrzydło (ang. wing) w jednym z sąsiednich typów, które w mniejszym lub większym stopniu może wpływać na dany typ.
Dla przykładu, ktoś z typem 7 może mieć silny wpływ jednego ze swoich sąsiadów, czyli typu 8, wtedy określa się, że taka osoba posiada typ 7w8. Z kolei inna osoba posiadająca typ 8 z silnym wpływem typu 7, posiada typ 8w7. Zachowanie obydwu osób może być bardzo podobne, jednak posiadają one dwa różne motory swoich działań, które są okreslone przez ich typ główny. Cały test oraz szczegółowe charakterystyki wszystkich typów są dostępne za darmo na stronie www.enneagram.pl.
Emocjonalnie inteligentni
Potencjał naszej osobowości możemy również sprawdzić pod kątem inteligencji emocjonalnej (EQ) – czyli naszych kompetencji w rozumieniu emocji swoich i innych osób, używania ich oraz radzenia sobie z nimi. Służy temu profil DISC. Jego nazwa pochodzi od angielskich nazw czterech cech: dominowania (D), wpływowości (I), stałości (S) i sumienności (C), które są jednocześnie nazwami osobowości.
Osoby typu D są stanowcze, silne, energiczne, bezpośrednie i lubią współzawodnictwo. Powinny okazywać więcej cierpliwości, wrażliwości i bardziej dbać o szczegóły. Określa ich zdanie Just do it (Po prostu to zrób). Osoby I są komunikatywne, spontaniczne i towarzyskie, to entuzjastyczni optymiści. Powinny pracować nad długoterminowym skupieniem oraz rozważaniem wszystkich za i przeciw sytuacji. Ich hasło brzmi Have fun doing it (Baw się, kiedy to robisz).
Osoby typu S są lojalne, cierpliwe i taktowne, a także zrównoważone i pokorne. Powinny pracować nad przystosowywaniem się do zmian oraz wykonywaniem wielu zadań jednocześnie. Zazwyczaj mówią Do it together (Zróbmy to razem). C natomiast to osoby ostrożne, zorganizowane i analityczne, kierujące się dokładnością i logiką. Powinny starać się podejmować szybkie decyzje oraz bardziej uczestniczyć w życiu towarzyskim. Ich mottem jest Do it right (Zrób to właściwie).
Przepiękne mieszanki
Typy osobowości w Profilu DISC dzieli się według czterech kryteriów w następujący sposób: DI – śmiałość i działanie, SC – ostrożność i metodyka. DC – sceptycyzm i zorientowanie na cel, IS – empatia i zorientowanie na ludzi. Innymi słowy, jeżeli wolisz działać niż myśleć i skupiasz się na wyniku, to jesteś typem dominującym (D).
Albo jeżeli lubisz działać, ale zależy ci bardziej na ludziach niż wykonywanym zadaniu, to jesteś typem wpływowym (I). Dokładniejsze informacje i opisy typów można uzyskać na angielskiej stronie www.discprofile.com lub z książki Rozwiń skrzydła Rosenberg i Silvert.
Niezależnie od naszego typu osobowości, jedno jest pewne: jesteśmy różni. Nasza różnorodność to coś niesłychanie pięknego, zarówno pod względem fizycznym jak i psychicznym. Nasz charakter, usposobienie, preferencje, nasza przeszłość, to, co lubimy robić, tworzą z każdego z nas niepowtarzalnego człowieka o indywidualnym potencjale. Poznanie go pomoże nam efektywniej kierować swoim życiem, wybrać zadowalającą pracę oraz lepiej budować wzajemne relacje. Nie ma osoby bez potencjału – może być tylko potencjał źle wykorzystany.
