Nasz profile

Jak wygląda nauka w Polsce w 2022? Raport OPI już dostępny

Rozwój

Jak wygląda nauka w Polsce w 2022? Raport OPI już dostępny

Jak wygląda nauka w Polsce w 2022? Raport OPI już dostępny

Ośrodek Przetwarzania Informacji (OPI) przygotował na zlecenie Ministerstwa Edukacji i Nauki (MEiN) nowy raport „Nauka w Polsce 2022”.

https://radon.nauka.gov.pl/analizy/nauka-w-Polsce-2022

Publikacja przedstawia najważniejsze charakterystyki polskiej nauki do 2021 roku, a tam, gdzie to było możliwe, zaprezentowano również statystyki z 2022 r. Zestawiono je także z danymi z poprzednich lat oraz porównano ze  wskaźnikami z innych państw.

Nowy raport OPI doskonale opisuje zmiany zachodzące w Polsce na tle szerszych tendencji pojawiających się w omawianej sferze w Europie i na świecie. Z  publikacji wynika m.in., że Polska zajmuje piąte miejsce w UE pod względem liczby badaczy, zatrudniając 124 600 osób. Co więcej, według danych pochodzących z systemu POL-on w ramach polskiego systemu nauki funkcjonuje łącznie 608 instytucji naukowych.

22 proc. badaczy reprezentuje nauki inżynieryjno-techniczne

Według danych pochodzących ze Zintegrowanej Sieci Informacji o Nauce i Szkolnictwie Wyższym POL-on w 2021 roku funkcjonowało 369 szkół wyższych (w tym 131 uczelni publicznych), 78 instytutów Polskiej Akademii Nauk, 102 instytutów badawczych (w tym 32 instytuty Sieci Łukasiewicz) oraz 59 innych instytucji. Najliczniejszą grupę wśród pracowników B+R stanowili doktorzy (44 proc.), którzy przeważali zwłaszcza na uczelniach i w instytutach PAN. W instytutach badawczych oraz pozostałych podmiotach dominowały osoby z tytułem zawodowym magistra lub magistra inżyniera, którzy w sektorze nauki stanowili ogółem 16 proc. Samodzielni pracownicy naukowi, czyli osoby ze stopniem doktora habilitowanego i tytułem profesora, stanowili odpowiednio: 27 i 13 proc. personelu B+R.

Najwięcej pracowników B+R (w przeliczeniu na EPC) reprezentowało nauki inżynieryjno-techniczne, społeczne oraz ścisłe i przyrodnicze. Pracownicy uczelni publicznych stanowili zdecydowaną większość w dziedzinach: sztuki (97 proc.), nauk humanistycznych (83 proc.), społecznych (81 proc.) i medycznych (78 proc.). Pracownicy instytutów badawczych stanowili natomiast znaczący odsetek personelu nauk rolniczych (28 proc.) oraz inżynieryjno-technicznych (24 proc.). Pracownicy instytutów PAN są z kolei najliczniej reprezentowani w naukach ścisłych i  przyrodniczych (25 proc.).

Co trzecia instytucja naukowa zlokalizowana jest w województwie mazowieckim

– Co trzecia instytucja naukowa zlokalizowana jest w województwie mazowieckim. Zgodnie z danymi z POL-on znajduje się tam 211 podmiotów – mówi dr Marzena Feldy, kierownik Laboratorium Analiza Statystycznych w OPI. – Znacznym potencjałem naukowym mogą wykazać się również województwa wielkopolskie (58 podmiotów) i śląskie (55 podmiotów), a także małopolskie (49 podmiotów) i  dolnośląskie (43 podmioty). W każdym z tych województw funkcjonuje więcej niż dziesięć uczelni publicznych, a także wiele niepublicznych szkół wyższych. Najwięcej instytutów Polskiej Akademii Nauk, poza mazowieckim (43 instytuty), znajduje się w województwie małopolskim (11  podmiotów). W województwie śląskim zlokalizowanych jest natomiast aż 11 instytutów badawczych – dodaje doktor Feldy.

Kobiety stanowią 45 proc. personelu B+R zatrudnionego w sektorze nauki

Wśród wszystkich osób prowadzących działalność B+R w instytucjach naukowych kobiety stanowiły 45 proc. Największy odsetek kobiet pracował w dziedzinie nauk medycznych oraz rolniczych (po  58  proc.). Stanowiły też nieco ponad 50 proc. personelu w naukach humanistycznych oraz społecznych.

Największa dysproporcja między płciami wystąpiła w przypadku nauk teologicznych (9  proc. kobiet) oraz inżynieryjno-technicznych (28 proc. kobiet)

Największa dysproporcja między płciami wystąpiła w przypadku nauk teologicznych (9  proc. kobiet) oraz inżynieryjno-technicznych (28 proc. kobiet). Na kolejnych etapach kariery naukowej maleje liczba i udział kobiet wśród pracowników B+R.

Najbardziej wyrównane proporcje płci występowały wśród osób ze stopniem magistra/ magistra inżyniera oraz doktora (odpowiednio 49 proc. i 51 proc. kobiet). W grupie doktorów habilitowanych udział kobiet wyniósł już tylko 42  proc. Natomiast wśród osób z tytułem profesora kobiety stanowiły zaledwie 27 proc.

Inicjatywy big science z udziałem Polaków

Warto odnotować, że Polska jest uczestnikiem wielu międzynarodowych organizacji i konsorcjów wykorzystujących tak zwaną big science. Nasi badacze należą do takich prestiżowych gremiów jak: Europejska Organizacja Badań Jądrowych (CERN), Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO), Europejskie Laboratorium Biologii Molekularnej (EMBL) oraz inicjatywy w ramach Konsorcjum na rzecz Europejskiej Infrastruktury Badawczej (ERIC).

Uczestnictwo w tych instytucjach umożliwia polskim naukowcom między innymi prowadzenie badań z wykorzystaniem unikalnego i  zaawansowanego technologicznie zaplecza badawczego, a także udział w programach stażowych, doktoranckich i post-doktorskich.

Wzrasta umiędzynarodowienie polskiej nauki

Ważnym aspektem jest także umiędzynarodowienie polskiej nauki, któremu sprzyja rozwijanie współpracy międzynarodowej na szczeblu rządowym. Na koniec 2022 roku Ministerstwo Edukacji i  Nauki posiadało aż 200 umów międzynarodowych o współpracy w obszarze nauki, szkolnictwa wyższego lub nauki i szkolnictwa wyższego. Umowy te zostały zwarte z 95 państwami. Najwięcej obowiązujących umów dwustronnych Polska podpisała z Niemcami (8), Austrią (6), Czechami i  Słowacją (po 5), a także z Argentyną, Grecją, Gwineą, Izraelem, Rumunią, Słowenią i Ukrainą (po  4)

Odwrócenie tzw. drenażu mózgów – Polskie Powroty

W badanym okresie zrealizowano także wiele inicjatyw, które efektywnie niwelowały skutki tzw.  drenażu mózgów. Dotychczas rozstrzygnięto konkursy w czterech edycjach programu NAWA – Polskie Powroty. Laureaci tej inicjatywy mają możliwość stworzenia własnej grupy projektowej do realizacji badania. Łącznie sfinansowano 67 projektów. Aż 19 naukowców wróciło do Polski ze Stanów Zjednoczonych, 17 – z Wielkiej Brytanii, a dziewięcioro – z Niemiec. Pozostałe państwa, w których zatrudnieni byli laureaci dotychczasowych edycji programu to: Japonia, Belgia, Austria, Szwajcaria, Holandia, Hiszpania, Korea Południowa, Singapur, Oman, Włochy, Irlandia, Francja, Dania, Chiny i Australia.

Raport dostępny jest bezpłatnie na portalu RAD-on: https://radon.nauka.gov.pl/analizy/nauka-w-Polsce-2022

Raport „Nauka w Polsce 2022” sfinansowano ze środków Ministra Edukacji i Nauki. Opracował go zespół ekspertów OPI w składzie: Joanna Mirosław, Agata Roguz, Paulina Wiktorko, Bartosz Pawlik,
dr Marzena Feldy, Paulina Drężek-Kłoczko, Marta Czarnocka-Cieciura.

Magazyn "płyń POD PRĄD” jest ogólnopolskim bezpłatnym kwartalnikiem studenckim z corocznym numerem specjalnym - STARTER dla studentów pierwszego roku. Magazyn trafia w potrzeby studentów używając różnorodnych form, takich jak: reportaże z ważnych wydarzeń na uczelniach; wywiady ze studentami, psychologami, profesorami, ciekawymi ludźmi; prezentacje kół naukowych; porady dotyczące zachowania się w różnych sytuacjach w życiu studenckim. „płyń POD PRĄD” dotyka ważnych tematów w życiu społecznym studenta, takich jak nauka, wartości oraz relacje międzyludzkie. Chcesz do nas pisać? Napisz! redakcja(at)podprad.pl Chcesz by objąć patronatem wydarzenie studenckie? Napisz do Marty! Marta Chelińska mchelinska(at)hotmail.com Kontakt do naczelnej - Katarzyny Michałowskiej: naczelna(at).podprad.pl

Komentarze

Komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Zobacz także Rozwój

Na górę