Jak głosować w eurowyborach?

Po co głosujemy?

Chociaż wybory do Parlamentu Europejskiego wydają się mieć mniejszą rangę niż te do Sejmu i Senatu czy wybory prezydenckie i nie dotyczyć nas bezpośrednio, to szacuje się, że ok. ¾ tworzonego Polsce prawa związane jest z naszym członkostwem w Unii Europejskiej. Wiele nowych polskich przepisów to implementacja dyrektyw unijnych wypracowanych wcześniej wspólnie na gruncie europejskim.

Dobrze więc by prawo to miało kształt jak najbardziej zbliżony do tego, jaki sami chcielibyśmy tworzyć. A stanie się tak, jeśli nad unijnymi przepisami będą pracować ludzie, którzy mają poglądy jak najbardziej podobne do naszych. Szansę na to, by umieścić ich we władzach UE mamy właśnie 9 czerwca, głosując w wyborach do Parlamentu Europejskiego.

Kto głosuje?

W wyborach może głosować każdy obywatel Unii Europejskiej, który ukończył 18 lat najpóźniej w dniu 9 czerwca 2024 r. i posiada ważny dokument tożsamości (dowód osobisty lub paszport), który to potwierdza.

Obywatele Polski nie mają potrzeby nigdzie wcześniej rejestrować się na wybory. Wraz z osiągnięciem pełnoletniości jesteśmy automatycznie dodawani do spisu wyborców w swoim miejscu zameldowania. Gdy pojawimy się we właściwym dla niego lokalu wyborczym, komisja powinna mieć nasze nazwiska na liście uprawnionych do głosowania. Dodatkowe formalności wyborcze są niezbędne tylko wówczas, kiedy chcemy głosować w miejscu spoza zameldowania lub za granicą.

Udział w wyborach do Europarlamentu nie jest obowiązkowy, podobnie jak w innych wyborach i referendach w Polsce. Nie otrzymujemy też żadnych nagród za głosowanie ani kar za jego brak. ​

Gdzie i kiedy głosujemy?

Swoje głosy oddajemy tylko w lokalach wyborczych i tylko 9 czerwca (lokale otwarte są w dniu wyborów od 7:00 do 21:00). Nie ma możliwości głosowania przez internet, a głosowanie korespondencyjne dostępne jest tylko dla niektórych osób z niepełnosprawnością.

Lokale wyborcze tworzy się  w budynkach publicznych takich jak szkoły czy urzędy i są one wyraźnie oznaczone na zewnątrz, dzięki czemu łatwo je odnaleźć. Do każdego lokalu wyborczego przypisany jest na stałe konkretny obszar – na prowincji są to całe miejscowości, a w miastach zazwyczaj po kilkadziesiąt ulic. Na stronie internetowej Państwowej Komisji Wyborczej można łatwo znaleźć informację, do jakiego lokalu przypisany jest adres, w którym jesteśmy zameldowani lub adres, gdzie dopisaliśmy się do spisu wyborców, zaś w usłudze mObywatel każdy ma możliwość szybkiego sprawdzenia, do jakiej komisji wyborczej został przypisany.

Oznacza to, że głosować możemy tylko w jednym konkretnym lokalu, gdzie figurujemy w spisie wyborców. Jeśli postanowimy spontanicznie pojawić się w innym, komisja wyborcza nie będzie miała naszego nazwiska na liście wyborców i nie otrzymamy karty do głosowania.

Wyjątkiem od tej zasady jest uzyskanie zaświadczenia o prawie do głosowania – papierowego dokumentu wydawanego w dowolnym urzędzie gminy lub dzielnicy po spełnieniu kilku prostych formalności. Z nim możemy przyjść do dowolnego lokalu wyborczego w Polsce i na jego podstawie otrzymać kartę do głosowania. Musimy jednak pamiętać, że uzyskanie zaświadczenia o prawie do głosowania jest możliwe najpóźniej na 3 dni przed wyborami – nie da się go załatwić w dniu głosowania.

Jak i na kogo głosujemy?

Głos musimy oddać na konkretnego kandydata lub kandydatkę stawiając krzyżyk przy jego lub jej nazwisku

Chociaż kampanię przed eurowyborami prowadzą komitety wyborcze, które niemal na pewno pokrywać się będą z głównymi polskimi partiami politycznymi, głos musimy oddać na konkretnego kandydata lub kandydatkę stawiając krzyżyk przy jego lub jej nazwisku. Nazwiska wszystkich kandydatów w naszym okręgu wyborczy, będą wypisane na karcie wyborczej, którą dostaniemy w lokalu, uszeregowane listami wg. startujących komitetów. Skreślenie więcej niż jednej osoby bądź głosowanie “na całą listę” będzie potraktowane jako głos nieważny.

Warto pamiętać, że wielu popularnych w Polsce polityków czy liderek partyjnych woli skupić się na krajowej lub samorządowej polityce i nie będzie kandydować do Europarlamentu.  Ponadto Polska jest podzielona w tych wyborach na 13 okręgów wyborczych (podział na okręgi rozpisany jest na stronie Parlamentu Europejskiego, będą o nim też informować media) a każdy z kandydatów może startować tylko w jednym okręgu – niekoniecznie w tym, gdzie my zamierzamy głosować. Oznacza to, że idąc na wybory bez przygotowania możemy nie znaleźć na liście kandydatów nazwiska, które dobrze znamy.

Listę osób kandydujących do Parlamentu Europejskiego można poznać na specjalnej stronie Państwowej Komisji Wyborczej. Z pewnością będą o tym informować też czołowe polskie media a także partie wystawiające kandydatów, jak i oni sami prowadząc kampanię wyborczą. Nie powinno być problemu by w kilkadziesiąt minut zapoznać się z sylwetkami osób kandydujących w naszym okręgu i poznać ich pomysły na wspólną Europę.

Przed eurowyborami pojawi się też kolejna edycja Latarnika Wyborczego jak również podobne narzędzia online pozwalające za pomocą kilkuminutowego testu poznać zbieżność naszych poglądów z tymi prezentowanymi przez kandydatów i kandydatki.

Warto mieć też na uwadze, że wbrew obiegowej opinii, nie ma żadnego przymusu ani utartego zwyczaju głosowania na “jedynkę” czyli liderkę lub lidera listy wyborczej w naszym okręgu. Choć często w wyborach otrzymują oni najwięcej głosów, nie jest to wcale reguła. Co więcej, nawet jeśli wskażemy inną kandydującą osobę i nie dostanie się ona do europarlamentu, głos na nią nie “marnuje się” gdyż w proporcjonalnym systemie wyborczym wspiera on też całą listę (czyli daną partię lub koalicję) i pomaga jej przekroczyć próg wyborczy 5% głosów oraz uzyskać mandat innym startującym z niej osobom.

Gdzie szukać informacji?

Duża ilość informacji może przytłoczyć, czasem możemy czuć wręcz, że nie jesteśmy wystarczająco „kompetentni” by brać udział w wyborach. System edukacji niestety zawodzi często w kwestii klarownego przekazania wiedzy na temat wyborów i w zaszczepieniu w nas obywatelskiej sprawczości, a materiały dziennikarzy często skierowane są do osób pasjonujących się polityką na co dzień, operują specjalistycznym językiem i nie odpowiadają na najprostsze pytania.

Sprawdzonym źródłem informacji na temat tego, jak w rzeczywistości wygląda udział w wyborach, jak liczone są głosy, gdzie szukać informacji o kandydatach, jest profil Patrycji Radosz @pateline_ na Tik Toku. Znajdują się tam już materiały dotyczące ostatnich wyborów parlamentarnych i samorządowych, a już niedługo pojawią się tam filmy dotyczące wyborów do Parlamentu Europejskiego.

“Ważne jest dla mnie, aby tłumaczyć wiedzę prostym i codziennym językiem, szczególnie osobom, które biorą udział w wyborach po raz pierwszy! Odpowiadam też na wszystkie pytania moich obserwatorów – od tego jak sprawdzić adres lokalu wyborczego po pytanie czy trzeba wziąć własny długopis. 😉 Do zobaczenia przy urnach!” – mówi Patrycja, @pateline_ na Tik Toku.