Nasz profile

Poradnik dla recenzenta

Szkoła pisania

Poradnik dla recenzenta

Poradnik dla recenzenta

Jak napisać dobrą recenzję?

Krótki i treściwy poradnik dla rozpoczynających przygodę z profesjonalnym pisaniem.


1.      Ja – recenzent

Pisząc recenzję, wchodzisz w rolę recenzenta. Brzmi to z pozoru jak masło maślane, jednak podstawowym błędem w myśleniu o recenzji, jest to, że tam dzielisz się swoim zdaniem. Tym zajmuje się krytyk! Krytyk ocenia i opiera tę ocenę na wadze swojego autorytetu. W recenzji rola piszącego jest schowana. Nie ukrywajmy, że ktoś kto przeczyta w recenzji Jasia Wędziłkowskiego, że nie podobała mu się kreacja Kasi w książce Miesiące w pełni, przejdzie obok tej książki obojętnie. Bo kto to jest ten Jasiu, aby mówić o kreacji bohatera?! Unikaj więc ujawniania się, pozwól czytelnikowi utożsamić się ze swoim zdaniem. Nie pisz (!): Moim zdaniem, to dobra książka, bo przy niej się zrelaksowałemWydaje mi się, że gdyby autor trochę podkoloryzował postać Joasi, to by mnie zaciekawiłoKoniecznie nie sięgaj do tej książki, bo zmarnujesz czas, jak i ja zmarnowałam. Lepiej: To dobra i relaksująca książka. Wydaje się, że Joasi brakuje kolorytu, jest nieciekawa. Książka jest niewarta naszego czasu.

Pamiętaj też, że ciebie może nie zainteresować budowa runa leśnego, ale dla kogoś może to być pasjonujące. Ludzie są różni, dlatego zastanów się, czy nie ma kogoś, komu ta książka by posłużyła. Nie oceniaj merytorycznej zawartości pochopnie.

2.      Uważna lektura książki

Wydaje się być oczywiste, ale niektóre prace pokazują, że nie jest tak. Wbrew pozorom praca recenzenta jest trudna – należy się maksymalnie skupić, aby uchwycić myśl, koncepcję autora. O Sklepach cynamonowych pisano, że to bełkot, podczas gdy nie zauważano, że jest to książka napisana w konwencji snu i to snu dziecka.

W czasie pisania notuj ważniejsze rzeczy, postaci i refleksje. To pozwoli ci oddać wszystko, co najważniejsze.

3.      Konstrukcja

Myśl wstępna – streszczenie treści – plusy – minusy – ogólne wrażenie – myśl końcowa. Taki jest schemat recenzji. Przy czym ważne są proporcje – obie myśli i ogólne wrażenie to tylko 15 % treści. Streszczenie powinno zawierać się w maksymalnie 6 zdaniach. Przy czym obie wartości są zmienne w stosunku do objętości całego tekstu. Największa objętość to omówienie (nie wymienienie, ani napomknięcie, ani nie analiza!) zalet i wad książki.

Recenzja to obrazek, który musi mieć swoje ramy, stałe punkty. Dzięki trzymaniu się kompozycji, można oddać też swoje zdanie, np. Książka jest ładna. A teraz przejdźmy do minusów (…). albo W tym miejscu powinna pojawić się myśl końcowa. Niesmak.

4.      Oszczędność słowa

Recenzja prócz tego, że jest obrazkiem, jest też arcydziełem – powinna być krótka i treściwa. Tu każde słowo jest ważne, dlatego unikaj pseudonaukowego stylu i wodolejstwa: Dokonując porównania, można z całą pewnością stwierdzić, że pomimo olbrzymich starań, autor nie sprostał zadaniu napisania dzieła o średniowiecznej tematyce, które można byłoby zamknąć w szufladzie z napisem „dobre”. Czy nie lepiej brzmi: Porównując z innymi książkami o średniowieczu, widać, że autor nie napisał dobrego dzieła?

5.      Poprawność językowa

Recenzja jest jak układanka, która jest kompletna tylko wtedy, gdy jest pisana poprawną polszczyzną. Recenzent, który nie potrafi napisać sensownych i poprawnych zdań, nie jest tym samym ekspertem, aby wypowiadać na temat tego czy innego dzieła. Prócz zasad ortograficznych, interpunkcyjnych, fleksyjnych i składniowych trzeba bezwzględnie przestrzegać zasad stylistycznych. Zdecyduj się, czy piszesz luzackim stylem, czy serwujesz czytelnikowi wyrafinowaną, erudycyjną polszczyznę. Oba warianty razem zgrzytają. Np. Na początku lojalnie uprzedzam, ze nie będę jechać po takim dziele jakim jest … czy Krowy na pastwisku, świnie w chlewie, a książka „Na skróty” powinna spędzać swój żywot na śmietniku.

6.      Koncept, ironia, czyli to, czym się wyróżnia recenzja

Recenzja jest pełna mrugnięć okiem do czytelnika. Powinna zachęcić lub zniechęcić do sięgnięcia po książkę. Możesz to uzyskać dzięki ironii lub konceptualnym zdaniom. Pamiętaj jednak, żeby w tym nie przesadzić. Wszystko to musi współgrać ze sobą!

Przykładem udanych konceptów mogą być zdania: Ta książka nie zainteresowałaby nikogo oprócz Mariolki z Kabaretu Paranienormalnych. Jest to dzieło niespójne do tego stopnia, że ma się wrażenie, iż bohaterowie rozmawiają ze sobą, jakby pisali na Gadu Gadu. Autor w pociągu Forma rozminął się ze stacją Treść.

Wszystko to musi być jednak spójne. Warto się zdecydować, czy w swojej recenzji nastawisz się bardziej na merytoryczną krytykę, czy na językową erudycję (na tej ostatniej możesz polec i ośmieszyć siebie).

7.      Wymogi formalne

a) Bibliografia książki:

Imię i nazwisko autora

Tytuł książki

Tłumacz – jeżeli książka jest zagraniczna

Nazwa wydawnictwa, rok wydania

Ocena;

b) Tekst, który powinien mieć od 500 do 3000 znaków;

c) Wybrane 2 krótkie fragmenty recenzowanej książki;

d) Podpis – imię i nazwisko i adres e-mail.

8.      Kilka słów o ocenie: nie szafuj pochopnie najwyższymi notami, ani nie mieszaj z błotem każdej książki. Postaraj się ocenić ją merytorycznie, adekwatnie do jej wad i zalet.

Oceniamy w skali od 1 do 5 według wskazówek:

1 – kompletna pomyłka wydawnicza

2 – można przeczytać, ale są poważne błędy

3 – można przeczytać, ma tyle samo błędów ile zalet

4 – świetna pozycja z drobnymi usterkami

5 – arcydzieło

Jakie kryteria wpływają na ocenę?

–        temat – czy jest nowy lub ukazany w innym świetle; czy został wyczerpany; czy jest interesujący;

–        sposób pisania – czy jest czytelny, odkrywczy, konsekwentny, jednorodny;

–        błędy merytoryczne – czy tekst posiada dobre dane; powołuje się na źródła podając czytelne i poprawne przypisy; czy autor sam sobie nie przeczy;

–        błędy w tekście – czy książka jest pisana poprawną polszczyzną; czy są w niej literówki; czy wyróżnienia w tekście są uzasadnione;

–        pomysł na książkę;

–        aspekty graficzne – okładka i ilustracje pasują czy nie; czy czcionka jest czytelna, czy kompozycja książki jest spójna itd.

To tylko niektóre sprawy, bo każda książka wymaga indywidualnego traktowania 😉

Doktorantka Uniwersytetu Gdańskiego, z zamiłowania naukowiec i pasjonat języka polskiego. Z zawodu redaktor i korektor. W latach 2010-2014 związana z Wydawnictwem Region. Swoją pracę doktorską poświęca "Dowcipowi językowemu w tekstach polskiego kabaretu z lat 2000-2013". Pracuje w Biurze Prasowym Urzędu Miejskiego w Gdańsku. Mediator prowadzący rozmowy w duchu Porozumienia Bez Przemocy (NVC), metody komunikacji Marshalla Rosenberga. Uwielbia egzotyczne herbaty, kawę (koniecznie z mlekiem!) i zagraniczne seriale.

Komentarze

Komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Zobacz także Szkoła pisania

Na górę