Mario Vargas Llosa – Marzenie Celta
Przekład Marzena Chrobak
Znak 2011
Ocena 4/5
Przerażenie, ból i bezsilność. Tymi słowami określiłabym pokrótce najnowszą powieść noblisty Mario Vargas Llosy Marzenie Celta.
Powieść to ukazanie przełomu wieków XIX i XX z perspektywy życia Irlandczyka i tym samym konsula brytyjskiego Rogera Casementa. Jej akcja ma miejsce kolejno w Kongo, Amazonii i Irlandii przeplatając się z wydarzeniami na drugiej płaszczyźnie – narracją z celi śmierci, w której przebywa bohater. Konsul z osoby wierzącej w słuszność Anglii podczas działań kolonijnych na obcych kontynentach, po obserwowanych otaczających go wydarzeniach, szybko zauważa zachodzącą w nim przemianę stosunku do systemu kolonijnego. Z biegiem czasu Roger staje się osobą, która pokazuje na światło dzienne przewinienia konkwistadorów wraz z towarzyszącymi im wojennymi zawirowaniami i politycznymi potyczkami. Z perspektywy zwykłego człowieka, czy niewolnika ukazuje rządzących cywilizowanym światem. Ukazuje ból i łzy wykorzystywanych Murzynów. Palenie wiosek i torturowanie członków podbitych ludów. Świsty bicza i krzyki karconych niewolników. Brutalne wykorzystywanie całych plemion w Ameryce Południowej…
Uwagę przykuwa również kwestia rozwoju patriotyzmu u głównego bohatera, który obserwując potyczki koloni z mocarstwem angielskim. Po powrocie z wypraw na obce kontynenty postanawia zaangażować się w działalności mające na celu niepodległość Irlandii, które notabene doprowadzają go do celi śmierci.
Opisy z pierwszych rozdziałów książki nie oszczędzają czytelnika. Bez skrupułów obnażona zostaje szara strona natury człowieka posiadającego nieograniczoną władzę. Przywodzi to na myśl obrazy wprost z obozów zagłady XX wieku tym samym nasuwając czytelnikowi refleksję nad prawdziwym charakterem człowieka. Wydarzenia sprzed półtorawiecza przybliżone zostają w sposób bardzo realistyczny, a przy tym często bezwzględny i nieoszczędzający gatunku ludzkiego.
Kolejna powieść Vargasa Llosy to mocny przekaz kolonialnych realiów, które mocno przesłaniają inne wątki powieści. Autor znany z ostrego i ironicznego języka swych powieści, nie zawiedzie tych, którzy szukają mocniejszych wrażeń. W powieści znajdą coś dla siebie również miłośnicy politycznych zawirowań ery kolonializmu, jak i czasów sprzed pierwszą wojną światową. Całości dopełnia intrygująca okładka nadająca książce wrażenia mroczności. Stwierdzić należy również, że lektura nie przypadnie do gustu osobom szukającym przyjemnej lektury do snu.
Marzenie Celta zdecydowanie można określić mianem książki, która na długo zapadnie w pamięci czytelnika.
Fragmenty:
„Gdy Roger Casement i jego mały oddział złożony z pięciu tragarzy i jednego Zanzibarczyka, weszli do osady, z trzech lub czterech chat zostały już tylko zgliszcza, a mieszkańcy uciekli. Wszyscy, z wyjątkiem tego chłopca, prawie dziecka, który leżał na ziemi z rękami i nogami przywiązanymi do palików i na którego plecach porucznik Francqui wyładowywał swą frustrację razami bicza.”
„Pewnej nocy, podczas dyskusji z wujem Rogerem w Mgherintemple House, Casement oświadczył z egzaltacją: „Jako Irlandczyk, którym jestem, nienawidzę Imperium Brytyjskiego!”.
Następnego dnia otrzymał list od księcia Argyll z informacją, że rząd Jej Królewskiej Mości postanowił odznaczyć go Orderem Companion of St. Michael and St. George za wzorowe wypełnienie obowiązków w Kongu. Roger wymówił się od uczestnictwa w ceremonii po pretekstem, że dolegliwość kolana nie pozwoliłaby mu uklęknąć przed królem.”
