Instrukcja obsługi tekstów – Metody retoryki – Red.naukowa Jacek Wasilewski i Anna Nita
GWP 2011
Ocena 4/5
Książka w całości poświęcona sztuce przemawiania. Jeżeli ktokolwiek z was myśli o karierze osoby publicznej, stanowczo z „Instrukcją…” powinien się zapoznać.
Mamy do czynienia z podręcznikiem akademickim. Jacek Wasilewski, który wraz z Anną Nitą objęli redakcję naukową nad książką, mówi we wstępie o obecności retoryki w świecie edukacji uniwersyteckiej. Również zważywszy na formę książki, tutaj powinno się szukać czytelników, do których jest skierowana.
„Instrukcję…” otwiera trudny do przetrawienia wstęp. Zdania są mało przejrzyste: długie, wielokrotnie złożone, z wykorzystaniem słownictwa specjalistycznego. Ale mam w pamięci, że podręcznik jest pracą zbiorową, więc jest nadzieja, że z kolejnymi tekstami styl ulega zmianie. I rzeczywiście później jest już dużo lepiej. Książka została podzielona na sześć części. Pięć pierwszych to klasyczne kanony retoryki. Inventio, Dispositio, Elocutio, Memoria oraz Actio (znane również jako Pronuntiatio).
1. Inventio – łac. invenire czyli znalezisko, odkrycie. A w świecie retoryki? Właściwy sposób przekonywania. Proces poszukiwania argumentacji w zależności od sytuacji i odbiorcy.
2. Dispositio – z łac. plan, przygotowanie. Dobór i ułożenie argumentacji. Wg autorów w dzisiejszym świecie często rozbija się ono o medium naszej wypowiedzi: telewizję, radio czy nawet formularz.
3. Elocutio – łac. loqui, mówić. Jest to retoryczna stylistyka języka.
4. Memoria – z łac. pamięć. Wg spojrzenia klasycznego jest to umiejętność odpowiadania na argumenty stron przeciwnych czy udzielania odpowiedzi na pytania. W „Instrukcji…” autorzy zauważają, że ważne jest również, by to odbiorca zapamiętał przesłanie treści, a niekoniecznie mówca tekst.
5. Actio – łac. actum, czyli robić, czynić. Gesty, modulacja głosu, dykcja, kontakt wzrokowy. Aktorska strona przemawiania.
Na actio zamyka się klasyczne pięć filarów retoryki. Autorzy oprócz tego dodali jeszcze rozdział pt. „Konfrontacja z tekstem”, gdzie prace dotykają tematów etyki i filozofii tekstów.
Na pewno nie jest to książka na jeden wieczór. Taki z resztą urok podręczników – zawierają mnóstwo informacji. Na szczęście wszystkie opisy opierają się na realnych przykładach, co bardzo pomaga w zrozumieniu ogólnego zamysłu poszczególnych tekstów. Ja podczas lektury sporządzałam również notatki, które pozwoliły mi na przyswojenie większości treści. Jednak teoria nie jest tym, co praktyka, więc słowo pisane nie jest tym, co słowo mówione, prawda? „Instrukcji…” nie można odmówić jednego: jest bardzo inspirująca. Cóż więc? Pozostaje tylko ćwiczyć!
