Nasz profile

Agnieszka Wolny-Hamkało – Zaćmienie

Książki

Agnieszka Wolny-Hamkało – Zaćmienie

Agnieszka Wolny-Hamkało – Zaćmienie

Wydawnictwo Czarne, 2013
Ocena: 4/5

Kiedy krytyczka literacka, poetka i publicystka w jednym wydaje powieść, stawia się jej wysoko poprzeczkę. Od kogoś, kto dotychczas wnikliwie interpretował utwory, oceniał, wartościował je oraz wpływał na dokonywane przez odbiorców wybory, oczekuje się nieco więcej niż od przeciętnego debiutanta powieściowego. Od poetki z kolei spodziewamy się prozy poetyckiej lub utworu przejawiającego takie cechy. Czytelnicy, którym nazwisko autorki nie jest obce, zajrzą do książki z ciekawości, jak pisarka sprawiła się w nowoprzyjętej roli. Wszystkich pozostałych miłośników literatury z pewnością zachęci intrygująca, przykuwająca wzrok okładka.

Agnieszka Wolny-Hamkało wprowadza nas do świata byłej policjantki Ewy, która po zawodzie miłosnym, postanawia diametralnie zmienić swoje życie i zostaje poszukiwaczką historii w jednym z wydawnictw literackich. Nowy zawód niewiele ma wspólnego z siedzeniem za biurkiem, a sama praca jest bardziej niebezpieczna niż poprzednia. Na szczęście bohaterce nie brak odwagi, a zejście do piwnicy z nieznanym sobie mężczyzną, czy spędzenie wieczoru w mieszkaniu zafascynowanego wampiryzmem osobliwego antropologa jest dla niej na porządku dziennym. Detektyw literacka doświadcza wręcz nieprawdopodobnych historii. Między innymi poznaje rzekomo zmarłą Annę Jantar, czy też zaprzyjaźnia się z Arnoldem Schwarzeneggerem (który, jak wchodzi na jaw, z pochodzenia jest Żydem, a z zamiłowania poetą!).

Tłem akcji  jest zbliżające się zaćmienie słońca oraz refleksje z nim związane. Panuje atmosfera końca świata. Samej bohaterce świadomość nadchodzącej apokalipsy towarzyszy od najmłodszych lat. We wszystkich jej działaniach obecny jest niepokój, nie stara się ona być kobietą sukcesu, nie próbuje zawalczyć o utraconą miłość. Nie wiadomo, czy tak naprawdę na czymkolwiek jej zależy. To nieuchronne przeświadczenie o przemijalności i bezsensowności, wprowadza poczucie melancholii, będące zresztą głównym budulcem powieści. Rzeczywistość po zaćmieniu słońca okazuje się trwać nadal, chociaż na pytanie o to, jakie skutki wywołało ono w Ewie, czytelnik musi odpowiedzieć sobie sam.

Agnieszka Wolny-Hamkało, jak przystało na oczytaną krytyczkę, tematem powieści czyni niebanalną historię kobiety uprawiającej dość mało powszechny zawód. Świeżość pomysłu nie wystarcza jednak w momencie, gdy zostaje on podany w sposób mało interesujący. Jednakże tego zaniedbania nie można zarzucić autorce. Oprócz (nie)zwykłej historii byłej policjantki, pisarka prezentuje nam coś ponadto. Mamy do czynienia z pewną grą – zarówno z przyjętymi konwencjami, jak i z samym czytelnikiem. Apokaliptyczna narracja, poczucie grozy połączone z popkulturowymi  motywami i czarnym humorem oraz z naigrywaniem się z publicznych osób nadaje książce cech groteskowych. Umiejętne scalenie tych elementów zasługuje na uznanie.

Ciekawym rozwiązaniem jest również otwarte zakończenie powieści, które pozwala czytelnikowi samemu zadecydować o finale „Zaćmienia” i tym samym nadać mu własny sens. Mimo to czasem razi schematyczność przedstawianych wydarzeń. Podobnie jak w amerykańskim serialu, każde kolejne niezwykłe zdarzenie, choć od siebie inne, to przypomina poprzednie: tropicielka informacji gdzieś w kolejnych miastach Polski, poznaje kogoś, kto budzi lęk, dystans, skrywa w sobie tajemnice i ma ogromną potrzebę podzielenia się nią właśnie z Ewą i zaproszenia jej do swego niezwykłego życia.

Dużym plusem powieści jest język, jak się okazuje, wcale nieupoetyczniony, lecz zwracający na siebie uwagę ze względu na sprawne, barwne i przede wszystkim nienużące połączenie dwóch rejestrów języka: potocznego i tego, wykazującego się większą dbałością. Miejmy więc nadzieję, że „Zaćmienie” nie będzie pierwszą i ostatnią tego typu pozycją w dorobku Agnieszki Wolny-Hamkało, ponieważ autorka, mimo pewnych zastrzeżeń, całkiem przyzwoicie sprawdza się w roli powieściopisarki.

Wybrane fragmenty:

„Czasem się Ewie zdawało, że osiwiała w przedszkolu. Że najpierw siwiała od wewnątrz. Że rosły jej siwe włosy za sprawą polskiej polityki, za sprawą polskiej kultury. I że codzienność w nią wrosła razem z siwymi włosami. Że odziedziczyła po matce gen pecha, jakiś kod nieszczęścia. Kolejne pokolenie samotnych kobiet. Dlatego nie chciała mieć dzieci. Nie wierzyła, że ciężarne widzą świat inaczej – jak orły albo pszczoły: wielokrotnie i intensywnie. Podchodzą bliżej rozmówcy, pachną łagodnie, łapią światło, jakby pływały pod wodą. Że każda musi tego doświadczyć.”

„Ptaki kłębiły się jak wielkie czarne chmury, zderzały się z drzewami. Trzepot skrzydeł, ruch między spadającymi liśćmi. Wysoko w koronach i na ziemi, na trawnikach, pod nogami przechodniów. Zrobiło się od nich czarno. Mnożyły się. Duszny zapach przebijał przez zwykły miejski smog, osiadał we włosach, na ubraniach. Wszędzie były pióra: czarne i szare, wielkie pióra gawronów. W powietrzu wirowało pierze, które przyklejało się do ławek, do teczek studentów ASP, do policzków małych dziewczynek i do ich kolorowych lizaków. W ten sposób ptaki przybijały na wszystkich swoją pieczątkę, znak wodny .”

 

CZYTAJ DALEJ
Zobacz również

Magazyn "płyń POD PRĄD” jest ogólnopolskim bezpłatnym kwartalnikiem studenckim z corocznym numerem specjalnym - STARTER dla studentów pierwszego roku. Magazyn trafia w potrzeby studentów używając różnorodnych form, takich jak: reportaże z ważnych wydarzeń na uczelniach; wywiady ze studentami, psychologami, profesorami, ciekawymi ludźmi; prezentacje kół naukowych; porady dotyczące zachowania się w różnych sytuacjach w życiu studenckim. „płyń POD PRĄD” dotyka ważnych tematów w życiu społecznym studenta, takich jak nauka, wartości oraz relacje międzyludzkie. Chcesz do nas pisać? Napisz! redakcja(at)podprad.pl Chcesz by objąć patronatem wydarzenie studenckie? Napisz do Marty! Marta Chelińska mchelinska(at)hotmail.com Kontakt do naczelnej - Katarzyny Michałowskiej: naczelna(at).podprad.pl

Komentarze

Komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Zobacz także Książki

Na górę