Sławomir Zatwardnicki – Ateizm urojony. Chrześcijańska odpowiedź na negację Boga
Wydawnictwo M, 2013
Ocena: 2/5
Jak dzień i noc, jak dobro i zło, jak ogień i woda: tak Sławomir Zatwardnicki ściera się z „Rysiem-Krzysiem” w swojej najnowszej książce „Ateizm urojony” rozprawiając się z „nowym ateizmem”.
Zgodnie z zapowiedzią w tytule, czytelnik dostaje do rąk książkę traktującą o (pojawiającym się coraz szerzej w przestrzeni publicznej) zjawisku „nowego ateizmu” i powodach, dla których należy się mu przeciwstawić.
W książce przedstawiono podział na różne rodzaje ateizmu, ze względu na ich genezę: ateizm antropologiczny, scjentystyczny i „nowy ateizm”. Następnie wyjaśniono czytelnikowi na czym polega fenomen „nowego” – wojującego i agresywnego ateizmu. Wspomniany we wstępie Rysio-Krzysio to (żartobliwie?) wykreowany byt, będący połączeniem Richarda Dawkinsa i Christophera Hitchensa. Należą oni do czołowych ateistów walczących o uwolnienie ludzkości od religii. Zatwardnicki podejmuje próbę przekonania czytelnika, jak bardzo ateiści się mylą, tłumacząc jednocześnie dlaczego „Bóg bawi się w chowanego”. Na koniec autor przedstawia wierzącemu czytelnikowi garść porad jak żyć w dzisiejszym świecie.
Nie trudno jednak oprzeć się wrażeniu, że nie pozostaje on obiektywny. Zauważyć można tendencję do nieuzasadnionego (przynajmniej treścią książki) uogólniania, wrzucanie wszystkich ateistów do jednego wora, przypisywanie ogółowi cech jednostek – cech negatywnych. Powstaje przez to spójny obraz wroga: wszyscy ateiści są tacy sami, wszyscy są źli, wszyscy walczą z religią.
W przeciwieństwie do Richarda Dawkinsa – który na kartach swojego „Boga urojonego” (a którego repliką stara się być Ateizm urojony) traktuje wszystkie religie na równi – autor wyraźnie broni przed „ateistycznymi barbarzyńcami” wyłącznie chrześcijan.
Ponadto odbiór treści książki zakłócać może zamiłowanie autora do średników. Prowadzi ono do powstawania zdań ciągnących się często na kilkanaście wersów, skutecznie gubiąc czytelnika po drodze. Język użyty w książce, może (momentami) wymagać od nieobeznanego w tematyce czytelnika sięgnięcia do słownika. Autor nie pokusił się o przybliżenie trudniejszych terminów objaśnieniami w przypisach. Te, przeznaczył jedynie na wymienienie pozycji bibliograficznych.
Pozytywnym aspektem jest format wydania. Kartki nie oślepiają czytelnika swoją bielą, krój czcionek jest miły dla oka a dzięki miękkiej oprawie książka jest lekka i poręczna. Poszczególne rozdziały (a jest ich 28 pogrupowanych w 6 częściach książki) zajmują przeciętnie kilkanaście stron, co ułatwia wprowadzanie przerw w lekturze.
Zagadką pozostaje docelowa grupa odbiorców. Wierzących (zwłaszcza niebędących w temacie) raczej znudzi, niewierzących raczej nie przekona.
Fragmenty:
„Ateiści nie pojęli chyba formuły Iwana Karamazowa z powieści Dostojewskiego: »Jeśli Boga nie ma, to wszystko wolno«; uwierzyli naiwnie w to, że bez Boga sądzącego sumienia, a przede wszystkim bez nadprzyrodzonej łaski czy przynajmniej – jeśli nie wierzy się w jej istnienie – religijnej motywacji, ludzie będą umieli i chcieli zachowywać się moralnie.”
„Bądź co bądź ateiści pozostają ludźmi, bo mimo ucieczki od właściwej człowiekowi niepewności niewiary nie są przecież w stanie wyrzec się swojego człowieczeństwa; i mimo że usiłują z chrześcijan stworzyć jakiś odrębny gatunek ludzi (podludzi), to przecież pozostają ich »braćmi w Darwinie« (wszak wszyscy jesteśmy zwierzętami). Stwórca lubi symetrię, ale zezwala stworzeniom obdarzonym przez Niego wolną wolą na niesymetrię właściwą barbarzyńcom.”
