Poglądy na świat, czyli dziesięć najpopularniejszych światopoglądów

Einstein, Freud, Nietzche, Ghandi, Lewis – każda z tych postaci nie tylko miała własne, konkretne i przemyślane przekonania na temat sensu istnienia świata, obecności Boga czy roli człowieka, ale również poświęciła życie na zgłębianie oraz propagowanie swoich teorii i odniosła ogromny sukces w tej dziedzinie.

Studia to zwykle czas ostatecznego oderwania się od domu rodzinnego i początek budowania życia na własnych fundamentach i według własnych schematów. Gdy rodzice nie stanowią już takiego autorytetu jak wtedy, gdy byliśmy dziećmi, a każdego dnia z różnych stron napływają nowe informacje, warto skonfrontować się z nimi i świadomie wybrać, w co chcemy wierzyć i jakimi wartościami pragniemy kierować się w życiu.

Poniżej w kolejności alfabetycznej znajduje się krótka charakterystyka dziesięciu najpopularniejszych światopoglądów, odpowiadających m.in. na takie pytania jak: Czy Bóg istnieje? Jaki jest cel istnienia świata? Jaki sens ma życie człowieka?

Agnostycyzm

Zakłada, że możliwości ludzkiego poznania są ograniczone, a człowiek nigdy nie będzie w stanie posiąść obiektywnej, prawdziwej wiedzy na temat rzeczywistości. Z tego względu agnostycy uważają, że nie da się poznać istnienia Boga ani odpowiedzieć na pytania o sens i cel istnienia świata. Agnostyk dosłownie znaczy bez wiedzy (a – bez; gnōsis – wiedzy).

Ateizm

Pogląd zaprzeczający istnieniu jakiegokolwiek Boga, istot niefizycznych i sił nadprzyrodzonych. Pochodzi od słów a – bez, theos – Bóg. Choć ateiści zgadzają się w tym aspekcie, w pozostałych kwestiach dotyczących świata i człowieka mogą mieć różne poglądy, dlatego są wśród nich przedstawiciele humanizmu, relatywizmu czy naturalizmu.

Deizm

Deiści na podstawie racjonalnego porządku świata i praw fizycznych wnioskują, że istnieje jeden bezosobowy Bóg, który stworzył świat i rządzące w nim prawa, lecz nie sprawuje nad nim żadnej kontroli. Uważają też, że Boga nie da się poznać w żaden sposób. Podobnie jak ateiści, różnią się między sobą w poglądach na pozostałe kwestie filozoficzne i mogą być przedstawicielami także takich poglądów jak egzystencjalizm, humanizm czy relatywizm. Ponieważ deizm zwraca uwagę na racjonalne podejście do świata, był jednym z podstawowych nurtów epoki oświecenia.

Egzystencjalizm

Zakłada, że najważniejszym atrybutem człowieczeństwa jest wolność. Człowiek jako jedyna wolna istota ma wpływ na swoje życie i może samodzielnie decydować o tym, kim jest. Ponosi też całą odpowiedzialność za podejmowane wybory. Może również niezależnie ustalić cel swojego życia, którym często staje się korzystanie z wolności i doświadczanie świata. Ponieważ egzystencjaliści uznają, że życie obiektywnie nie ma sensu, często towarzyszy im poczucie pustki, beznadziei i osamotnienia.

Humanizm

Filozofia humanistyczna podkreśla szczególną wartość człowieka jako istoty najwyższej i miary wszystkich rzeczy. To człowiek jest w centrum świata. Humaniści koncentrują się na naturze człowieka, jego problemach, potrzebach, szczęściu i wszechstronnym rozwoju psychicznym i fizycznym. Humaniści odrzucający istnienie Boga nazywani są świeckimi humanistami.

Panteizm

W tym światopoglądzie Bóg jest równoznaczny z wszechświatem, a jego cząstki są obecne we wszystkich bytach materialnych i niematerialnych. Wszystko, co istnieje (włącznie z ludźmi) jest częścią jednego absolutu, a więc w pewnym stopniu wszystko to Bóg. Panteiści sądzą, że Bóg poza światem nie istnieje, ale jest jego siłą napędzającą. Wierzą w reinkarnację, czyli pośmiertne wcielanie się duszy w inny, nowy byt fizyczny.

Nihilizm

Nihiliści zaprzeczają wszystkiemu – istnieniu Boga, moralności, filozofii, wiedzy, wartości oraz możliwości poznania. Uważają, że świat niematerialny nie istnieje, a życie nie ma sensu, i celu zarówno obiektywnie jak i subiektywnie. Nihilizm często powstaje na gruncie rozczarowania nauką, historią czy filozofią. Nazwa pochodzi od łacińskiego słowa nihil – nic.

Relatywizm

Zakłada nieistnienie prawdy absolutnej. Prawdziwość wypowiadanych założeń można odnosić jedynie do systemu, w którym są one wypowiadane. Zatem prawda, a także moralność czy dobroć mają charakter względny, zależny od czynników zewnętrznych, takich jak: kultura, język, historia czy sytuacja społeczno-polityczna. W relatywizmie wszystkie religie są tak samo prawdziwe i tak samo ważne do wyrażania wiary w Boga.

Naturalizm

Zaprzecza istnieniu Boga, a za jedyne istniejące byty uważa energię i materię. Według tego kierunku filozoficznego wszystkie zachodzące w świecie zjawiska są zdeterminowane przez prawa natury. Wszechświat jest więc ślepym mechanizmem, a ludzie wysoko rozwiniętymi organizmami biologicznymi, których wartość bierze się z wyższości nad innymi stworzeniami.

Teizm

Teiści wierzą w jednego, osobowego lub bezosobowego Boga istniejącego ponad światem. Uznają, że Bóg zaprojektował świat, kontroluje go i czuwa nad jego losami. W tym poglądzie to właśnie Bóg nadaje znaczenie wszelkiemu stworzeniu, także człowiekowi, oraz jest miarą wszystkich wartości, takich jak: dobro, prawda czy moralność. Największe religie teistyczne to chrześcijaństwo, islam i judaizm.
Jeśli masz pytania lub chcesz dowiedzieć się więcej na temat teizmu, zajrzyj: kazdystudent.pl

Jak można sprawdzić swój światopogląd?

Swoją filozofię życiową można odkryć dzięki odpowiedziom na określone pytania. Ruch Akademicki Pod Prąd przeprowadza na uczelniach test światopoglądowy. Jest on przygotowany w formie diagramu wyboru. Przechodząc przez określoną ścieżkę odpowiedzi można odkryć swoje przekonania. Jest to ciekawy sposób na sprawdzenie zarówno swoich poglądów, jak również na poznanie samego siebie.

Więcej info na stronie rapp: http://rapp.pl/

Magdalena Chrzanowiecka