Efekt motyla – co by się wydarzyło, gdybyś podjął inną decyzję?
Czy zastanawiałeś się kiedyś, co by się wydarzyło, gdybyś podjął inną decyzję? Okazuje się, że nawet tak mała rzecz, jak trzepot skrzydeł motyla, może mieć ogromne skutki – zgodnie z teorią efektu motyla.
Twórcą pojęcia jest meteorolog Edward Lorenz, który odkrył, że nawet niewielkie zaburzenia w jednym miejscu atmosfery mogą spowodować niebywałe zjawiska w innym. Efekt ten występuje również w życiu ludzi, kiedy pozornie błaha decyzja skutkuje nieproporcjonalnymi do niej zmianami. Tę informację wykorzystali twórcy filmu Efekt motyla – główny bohater potrafi podróżować w czasie i korzysta z tego, by zmieniać zdarzenia z przeszłości. Kiedy jednak wraca do teraźniejszości, okazuje się, że jest ona zupełnie inna. Brzmi nieprawdopodobnie? Oto kilka autentycznych przykładów tego zjawiska.
Osy i katastrofa lotnicza
Zamieszkujące tereny Dominikany osy znalazły miejsce do założenia gniazda w nieosłoniętych elementach samolotu Boeing 757. Już wtedy, gdy
maszyna rozpędzała się na pasie startowym, by polecieć do Frankfurtu, kapitan zauważył nieprawidłowe działanie prędkościomierza. Mimo to kontynuował lot. Jego decyzja okazała się tragiczna w skutkach: podczas lotu stracił kontrolę nad maszyną i samolot runął do Oceanu Atlantyckiego. W wyniku katastrofy zginęło 189 osób.
Zgubiony młotek i antyczne rzeźby
Brytyjski rolnik nie mógł odnaleźć zgubionego młotka, pożyczył więc od sąsiada wykrywacz metalu. Narzędzia nigdy nie odszukał, ale spod ziemi wykopał skarby z czasów Imperium Rzymskiego.
Do jego rąk trafiły rzeźby, biżuteria, sztućce oraz monety. Eksponaty można obecnie oglądać w Muzeum Brytyjskim w Londynie.
Anulowany gol i wielka kariera
W 2004 roku podczas finału Ligii Mistrzów UEFA Paul Scholes z Manchester United strzelił gola FC Porto. Gdyby historia zakończyła się w tym momencie, prawdopodobnie nikt z nas nie usłyszałby o José Mourinho, ówczesnym trenerze FC Porto. Stało się jednak inaczej, ponieważ sędzia Walentin Iwanow niesłusznie anulował bramkę zdobytą przez Scholesa. Dzięki temu Manchester United zakończył swój udział w rozgrywkach, a FC Porto zdobyło Puchar Europy. To wielkie osiągnięcie już na początku kariery Mourinho zapewniło mu posadę trenera Chelsea i dwukrotne mistrzostwo Anglii. Wkrótce potem zmienił klub na Inter Mediolan i zdobył kolejny Puchar Europy, zyskując sławę jednego z najlepszych szkoleniowców na świecie.
Batonik i mikrofale
Jeśli nie masz czasu gotować i często korzystasz z mikrofalówki – wiedz, że powstała ona dzięki temu, że jeden z inżynierów lubił słodkości. Percy Lebaron Spencer chciał stworzyć nowy rodzaj broni wykorzystującej właściwości magnetronu – lampy elektronowej służącej do wytwarzania mikrofal. Pewnego dnia, zanim udał się do pracy, włożył do kieszeni czekoladowego batonika. Po jakimś czasie spędzonym w pracowni zauważył, że jego przekąska rozpuściła się. Wkrótce opatentował magnetron jako urządzenie kuchenne, bez którego dziś wiele osób nie może się obejść.
Brakująca kreska i autodestrukcja
Rakieta nośna z sondą Mariner 1 na pokładzie, która miała polecieć na Wenus w 1996 roku, uległa autodestrukcji po niespełna 5 minutach od startu. Winę za ten wypadek ponosi mała kreska w równaniu, której zabrakło przy odręcznym przepisywaniu oprogramowania przygotowanego na wypadek awarii anteny. Do awarii doszło, a w wyniku błędu rakieta wykonała serię chaotycznych manewrów i zeszła z planowanego kursu. Spowodowało to wydanie polecenia samozniszczenia. Straty zostały oszacowane na około 18,5 milionów dolarów.
Z pewnością i w twoim życiu wydarzyły się sytuacje, w których błahostka spowodowała lawinę nieoczekiwanych wydarzeń. Nie wszystko można przewidzieć. Kto wie, być może wychodząc jutro rano po bułki, spełnisz swoje największe marzenie?
Katarzyna Pląskowska
