Pierwsze baletu początki – w operalni Hetmanowej
16 listopada 2020, godz. 20, Kraków, Teatr Ludowy / transmisja online. Wydarzenie w ramach 10. jubileuszowego Festiwalu Sztuk Dawnych im. Izabeli Branickiej w Białymstoku.
Balet Cracovia Danza zaprasza na premierę spektaklu Pierwsze baletu początki – w operalni Hetmanowej. Spektakl w choreografii Romany Agnel i Dariusza Brojka zabierze widzów w podróż do XVIII-wiecznego Białegostoku, na dwór Branickich, gdzie rozkwitała sztuka baletowa. Premiera odbędzie się 16 listopada o godz. 20 w Teatrze Ludowym w Krakowie i będzie transmitowana w Internecie. Tancerzom będzie towarzyszyła muzyka na żywo w wykonaniu Zespołu Instrumentów Dawnych „Intrada” pod kierunkiem Anny Śliwy.
Historia baletu polskiego sięga XVIII wieku. Wówczas rody magnackie zaczęły zakładać własne szkoły i zespoły baletowe, kształcąc w ten sposób pod kierunkiem zagranicznych mistrzów pierwszych polskich tancerzy. Takim rodem byli Braniccy. W ich rezydencji w Białymstoku została utworzona szkoła baletowa i działający przy teatrze dworskim balet. Tancerze – w tym Maciej Pręczyński, uważany za pierwszego zawodowego tancerza polskiego – byli szkoleni w Białymstoku przez mistrza tańca Antonio Puttiniego. Ten włoski pedagog, przez lata finansowany przez Klemensa Branickiego, uczył tancerzy i przekazywał choreografie. Nad odpowiednim ułożeniem repertuaru baletowego i muzycznego w dworskim teatrze, czyli w nowo powstałej tzw. operalni, czuwała Izabela Branicka, kasztelanowa krakowska. Rezydencja Branickich szybko stała się jednym z najważniejszych ośrodków w Polsce związanych ze sztuką taneczną i poprzez szkolenie polskich tancerzy do królewskiego zespołu miała wielki wpływ na rodzimy balet założony przez Stanisława Augusta.
Spektakl Pierwsze baletu początki – w operalni Hetmanowej nie tylko ukazuje powstanie pierwszych polskich szkół i zespołów baletowych, ale także ujawnia tajniki ówczesnego kształcenia, zdradza stosowane wówczas metody i pokazuje mistrzostwo pedagogów. A poprzez prezentację oryginalnych choreografii baletu europejskiego z pierwszej połowy XVIII wieku (autorstwa francuskiego choreografa Louisa Pecourta), a także odpowiedni dobór muzyki i tańców, pokazuje, jaki repertuar mógł być wykonywany w operalni Branickich.
W przedstawieniu zobaczymy m.in.: rekonstrukcję lekcji tańca, uczniowską galę, audycję baletową, spektakl baletowy, popisy mistrzów czy wielki bal na dworze Branickich. Opowieść o baletowych początkach wypełnią takie tańce, jak m.in.: menuet, allemande, courante, sarabanda, gigue, gawot czy folia, do muzyki popularnych wówczas kompozytorów, m.in.: Corellego, Boccheriniego czy Lully’ego. Nie zabraknie też znanego Poloneza G-dur Macieja Radziwiłła czy fragmentów bardzo słynnego w tamtym czasie baletu L’Europe Galante (Wykwintna Europa) André Campry.
Spektakl Pierwsze baletu początki – w operalni Hetmanowej ma swoją premierą w ramach 10. jubileuszowej edycji Festiwalu Sztuk Dawnych w Białymstoku, który z powodu wyjątkowej sytuacji a także w nawiązaniu do tytułu patronki festiwalu – kasztelanowej krakowskiej odbędzie się Teatrze ludowym w Krakowie, dostępny będzie również online.
—
XVIII wiek to okres niezwykle ważny dla historii polskiego baletu. Wzorowane na dworach w Dreźnie i Wersalu baletowe spektakle zatrudniające zespoły włoskich i francuskich artystów przestają być wystarczającą ofertą dla środowisk kulturalnych Rzeczpospolitej. Na dworach polskich magnatów oraz na dworze królewskim w Warszawie powstają pierwsze zawodowe zespoły baletowe. Wiąże się to z finansowaniem i tworzeniem szkół baletowych, do których przyjmowane są dzieci z różnych warstw społecznych. Jednym z ważniejszych ośrodków tego typu jest dwór Branickich w Białymstoku. Nasz spektakl opowiada historię powstania szkoły i zespołu baletowego w operalni hetmanowej Izabeli Branickiej. Wyszkoleni przez tancmistrza Antonio Puttiniego uczniowie prezentują się w spektaklu baletowym, na który składa się ówczesny repertuar taneczny w stylu francuskim, zapisany systemem notacji J. A. Feuilleta. Niezwykle istotny mecenat Izabeli i Klemensa Branickich pozwolił na stworzenie szkoły baletowej kształcącej rodzimych tancerzy zawodowych oraz na prezentowanie XVIII-wiecznego repertuaru baletowego, między innymi pozycji „Wykwintna Europa” A. Campry.
„Pierwsze baletu początki – w operalni Hetmanowej” to kolejny spektakl Baletu Cracovia Danza sięgający do tematyki historii polskiego baletu i prezentujący jego dziedzictwo w oparciu o rekonstrukcje oryginalnych choreografii z epoki. Wyprodukowany z okazji 10-lecia Festiwalu Sztuk Dawnych im. Izabeli Branickiej w Białymstoku spektakl ilustruje jednocześnie obraz dworu polskiego z okresu XVIII wieku.
Romana Agnel
